Flora en fauna op de eendenkooi

Amsterdam
In Amsterdam komen ruim 10.000 soorten planten en dieren voor. Hiervan worden ruim 300 soorten specifiek beschermd door de Flora- en faunawet. De Flora- en faunawet verplicht de Gemeente Amsterdam zorg te dragen voor het bewaken van de natuurwaarden op haar grondgebied. De buitengebieden zijn soortenrijker dan de binnenstad.

Haven
De Amsterdamse Haven neemt binnen die soortenrijkdom weer een bijzondere plaats in, omdat ze veel aandacht schenkt aan het scheppen van de goede omstandigheden (zoals de eendenkooi) en omdat de scheepvaart vanuit de hele wereld “een bron van nieuwe soorten fauna in Amsterdam” is, aldus Martin Melchers, de oud stadsecoloog. Die nieuwe soorten komen veelal met het ballastwater van de schepen in Amsterdam terecht. De haven geeft een factsheet (uit 2009) uit met informatie over de voorkomende flora en fauna.

Ook op de Amsterdamse flora- en faunapagina staat veel informatie, waaronder natuurkaarten. Zoom in op de westelijke rand van de haven. Als je daar klikt krijg je te zien dat in het gebied van de eendenkooi (hok 25),  9 beschermde soorten voorkomen. Op iedere individuele soort kun je klikken voor meer informatie. Wil je je nog verder verdiepen, raadpleeg dan de pagina met geraadpleegde literatuur 

Amsterdamse Golfclub
Voor een beeld van de onmiddelijke omgeving van de eendenkooi zijn onze buren van belang.  De Amsterdamse Golfclub heeft een eigen flora en faunapagina. Daar staan prachtige foto’s van Aart Pieter Verwoerd die, gewapend met camera in plaats van golfclubs, regelmatig de 18 holes verkent. Zie voor de rijke natuur in dit gebied zijn fotogallerie.
N.B. Ook de foto’s met soortnaam zijn van dhr Verwoerd en ‘copyright protected’. 

De eendenkooi: fauna
Omdat we in een gebied liggen met zo’n grote soortenrijkdom verwachten we in de toekomst, behalve de eenden, ganzen en meerkoeten nog veel meer (water)vogels, hazen, konijnen, vossen en knaagdieren. Met de voortgang van de bouw zullen we de ‘kolonisatie’ bijhouden en hier rapporteren.

De eendenkooi: flora
Een mooi, zompig orchideeënveld vormt een deel van het plan van de kooi. Hier brengen we de vier lokaal voorkomende soorten naartoe: bijenorchis, moeraswespenorchis, rietorchis en bredewespenorchis. In de rest van het gebiedje zullen we (zie blog) de grond verschralen. Zandminnende soorten krijgen zo een kans rond de plas. Naar buiten toe neemt het aandeel klei toe, als voedingsbodem voor het kooibos. De precieze samenstelling van de flora wordt voor een groot deel natuurlijk bepaald door de lokale soorten.

Vleermuizen in de haven
De vleermuis is het enige zoogdier dat echt kan vliegen. Het brengt z’n jongen levend ter wereld en zoogt ze. Vleermuizen zijn, net als de meeste zoogdieren, behaard, warmbloedig en vrij intelligent. Ze jagen meestal door middel van echolocatie (geluidssignalen), maar niet allemaal. Hij ‘woont’ veelal in bomen, grotten, bunkers en andere gebouwen en gaat van oktober tot maart in winterslaap. Er zijn zo’n duizend soorten en schattingen gaan ervan uit dat ze grofweg 20% uitmaken van alle zoogdieren. En ze komen ook in de haven voor. (foto © Elsken Ecologie)

Op verzoek van Daan Van der Elsken van Elsken Ecologie bouwden de deelnemers van School2Work een aantal vleermuizenkasten, naar zijn ontwerp. Hij onderzoekt in opdracht van Havenbedrijf Amsterdam sinds 2011 de populaties in het havengebied. Er hangen ook een paar kasten bij de eendenkooi; enkelvoudig, voor één soort, en meervoudig. De drie compartimenten van de meervoudige kast hebben verschillende diameters, van 1.5 tot 2.5 cm. Hier vinden verschillende soorten vleermuizen een veilige rustplek.

In het Havengebied komen zes soorten vleermuizen voor. Vroeger vonden we ze eng, maar nu weten we dat het zeer nuttige dieren zijn. Ze vangen ’s avonds en ’s nachts elk honderden insecten. Bij de kooi verwachten we vooral de ruige en de gewone dwergvleermuis, de rosse en de watervleermuis. “De dichte begroeiing om de kooiplas heen zorgt voor beschutting tegen de wind en voor mooi vlak water om insecten boven te jagen”, zegt Van der Elsken.

Zie voor meer informatie de blogs van 25 februari en 4 maart 2014