Op een oude boerenwei in Ruigoord Zuid, op een steenworp afstand van de eendenkooi, ligt de veenweide er nog bijna net zo bij als vroeger, toen Ruigoord nog een eiland was. In overleg met het Havenbedrijf maken Daan van der Elsken (advies) en Frans Rodenburg (uitvoering) er weer een natuurrijk stukje Ruigoord van; met takkenrillen, vleermuiskasten, een stukje bovenlaag afgraven en de natuur gewoon zijn werk laten doen.
Veenweide
Lekker drassige veenweide is logischer wijze niet zoveel meer te vinden in de haven, maar kan belangrijk zijn voor de natuur. Het afgraven van (stukken van) de voedelrijke toplaag is voldoende om de veengrond weer boven te krijgen, waarin andere soorten planten en bloemen groeien dan in de vergrasde velden in de rest van het gebied. Dat trekt weer insecten en vlinders aan en die zijn weer een prooi voor heel veel verschillende soorten dieren; een klein diversiteitsbommetje met gevolgen voor de ecologie voor het hele gebied. Verschillende soorten landschap, met verschillende grondsoorten, doen hier wonderen.
Takkenrillen
Het lijkt heel weinig zinvol om gesnoeide takken te stapelen en dan met rust te laten. Hoe kan dat nou de biodiversiteit bevorderen? Het is inderdaad simpel, maar de gevolgen zijn groot. Het maken van die takkenrillen is geschikt werk voor de deelnemers van School2Work. Het is ook vormend omdat het de kans geeft wat over biologie te vertellen. En, toont onderzoek aan, het werkt ook helend; de jongens hebben overdag minder stress en gedragen zich rustiger. Maar de stapels takken spelen ook een cruciale rol in de voedelketen. De diversiteit was namelijk, door het aangeharkte en opgeruimde karakter van het gebied, ernstig achteruit gegaan; nergens meer struikgewas, stapels stenen of puinhopen waar kleine diertjes kunnen schuilen. De takkenrillen nemen die functies nu over.
Kleine fauna en flora
De soortenrijkheid van een takkenril is onwaarschijnlijk groot. Vogels en zoogdieren vinden er goede nest-, voedsel- en schuilgelegenheid. Amfibieën vinden er een plek om te overwinteren en paddestoelen, varens en andere plantensoorten vinden in het dode hout een geschikte groeiplaats. Voorbeelden van soorten, die anders maar moeilijk overleven, zijn winterkoninkje, heggenmus, wezel, bunzing en hermelijn, gewone pad, kleine watersalamander en mogelijk de rugstreeppad; en ook de huismus en de egel vinden er altijd wel een plaatsje. Bijna alle diersoorten leven van de lange lijst met insecten die ook in het dode hout schuilen, zich voortplanten en voedsel vinden.
Ecologische boost
Daan van der Elsken, een ecoloog die voor de Haven de vleermuizen in het gebied inventariseert, is enthousiast over dit initiatief. Alle vleermuizen in Nederland zijn namelijk insecteneters. “We zijn al een tijdje bezig met het maken en ophangen van vleermuiskasten in dit gebied. Nu gaan we hier een terreintje inrichten wat ook voor de vleermuizen razend interessant kan zijn; voldoende voedsel, water, verschillende biotopen voor verschillende soorten en mooi in de luwte van de bomen gelegen. Het zou leuk zijn als we straks ook een winterverblijf zouden kunnen maken. En dat hoeft helemaal niet zo moelijk te zijn. Het ingraven en afdekken van een goed ingerichte zeecontainer kan al wonderen doen.”
Daan en Frans houden de voortgang bij en ontwikkelen samen nieuwe plannen om de biodiversiteit te bevorderen. De haven wordt steeds aantrekkelijker.
De eendenkooi van Ruigoord 